Nieuwe voordeur en een mooie oogst

Zo, nu is het eindelijk tijd voor een nieuw blog over het wel en wee in Hongarije. Ik heb bijna 3 maanden niets laten horen, want de moestuin en het verwerken van de oogst vroegen nogal wat tijd.

De Hongaarse lessen heb ik na een lange pauze van ca. 8 weken, toch weer opgepakt. De taal blijft vreselijk moeilijk en erg je best doen heeft heel eerlijk gezegd weinig zin in mijn geval. Maar… toen ik geen les had, raakte ik het langzamerhand kwijt. Dat is nou net niet de bedoeling. Tja, dat komt ook doordat we achteraf wonen en niet in een dorp. Daarom leek het me beter het weer op te pakken, zodat ik er toch nog wat van mee krijg.

Dit is het allereerste begin met begroetingen en beleefdheden.

Dit kan ik lezen: “ik ben Sophie, 13 jaar. Mijn moeder is aardig maar velen zijn bang voor haar. Als iemand kiespijn heeft, helpt zij diegene. Mijn vader werkt op een school. Hij geeft les in natuur- en scheikunde. ” Dit was een oefening om beroepen te leren.

Dan de oogst. Wat een ladingen heb ik kunnen binnen halen, het was overweldigend! Een greep uit het assortiment: 5 kilo courgettes, 7 kilo aardbeien, 10 kilo appels, 13 kilo wortels, 14 kilo aardappels.

De grootste hoeveelheden kwamen van de pompoenen, peren en tomaten. Respectievelijk 20, 32 en 34 kilo!!! Het bleef maar komen. Ik heb elke keer na het plukken de opbrengst op de veel te kleine keukenweegschaal gedaan en het gewicht per datum genoteerd. We hebben rond gekeken voor een grotere, eentje met een grote schaal maar nog niks gevonden.

Natuurlijk heb ik veel meer verbouwd dan bovengenoemde gewassen maar deze waren het makkelijkst te onthouden. Van de snijbonen had ik maar 1 m x 1 m gezaaid en daar kwam toch nog ruim 2 kilo vanaf.

De courgettes vliegen je normaal gesproken elke zomer om de oren, iedereen die ik spreek wordt er helemaal gek van. Ze groeien als idioten. Maar ik had ze dit jaar te dicht op de tomaten gezet en nog pepers en artisjokken erbij gedaan. De courgettes kregen te weinig ruimte en licht dus een schamele 5 kilo van 3 planten. Maar dat geeft niks, hier leer ik weer van. De tomaten ga ik meer ruimte geven, alle 4 de soorten in hun eigen bakken. Dan een aparte bak voor hooguit 2 courgettes en dan komt ‘t wel goed. De peren komen van een oude boom, die is moeilijk qua leeftijd te schatten maar ik denk toch dat ie er al minstens 30 jaar staat. Er zitten nog 2 peertjes in, bij een volgende wind zullen ze op de grond vallen. Ik ben echt heel blij met die boom. De eerdere jaren hier was de oogst ook geweldig maar nu ik ze heb gewogen weet ik exact hoeveel de boom kan geven. Ze zijn bijna allemaal ingemaakt met citroen- of limoensap. Voor de houdbaarheid en tegen het verkleuren. Volgens de lerares zijn het peren van het ras ‘telikörte’ , dit betekent winterpeer. Je kunt ze eten in de betere restaurants en worden geserveerd met gebraden vlees. Klinkt als een delicatesse.

De data op de potten heb ik op z’n Hongaars geschreven: eerst het jaar, dan de maand en als laatste de dag.

De tomaten hebben we veel gegeten op brood en in salades. En een heel regiment ingemaakt als saus. Wat een weelde!

De appels komen van een boompje dat ik schat op een jaar of 6-7. We hadden er 3 bij gezet en die hadden dit jaar voor het eerst vruchten! Dat gaat goed, dat belooft wat voor de toekomst. Het zijn allemaal verschillende rassen.

Kikkererwten. Ik dacht dat ze niet goed bevrucht waren maar nee, helemaal goed gekomen. Volgend jaar wat meer zaaien. Was voor mij de eerste keer.

Alleen de aardappeloogst vond ik tegenvallen; 14 kilo in 4 bakken van 1 x 2 m. Ze hebben het wel echt gedaan, het was niet zo dat ik alleen de pootaardappels terug vond; ik moest ze echt opgraven. Maar oké, ik denk dat ik ze in 2024 minder ruimte geef, dus meer exemplaren in een bak. En in 1 bak zat de parasiet duivels naaigaren, zoals ik in m’n vorige blog schreef, dat zal wel hebben meegespeeld.

Kapucijners, oftewel raasdonders. Mooie paarse peulen, ze waren heerlijk. In 2024 ga ik zeker meer van deze zaaien. Je proeft duidelijk het verschil met blik of pot.

Verder hadden we nog sperziebonen, bietjes, 1 kg komkommers, 6 kroppen andijvie, Chinese kool, peultjes, peterselie, veel selderij, bramen, bessen, druiven, knoflook, kamille, munt en citroenmelisse.

Naast de kikkererwten die ik voor het eerst had gezaaid, was het kweken van witlof een primeur.

De datum van zaaien ben ik vergeten, maar begin september heb ik de stronken uit de grond gehaald. Ik moest een aantal keer lezen hoe het moest want het komt nogal precies. Deze stronken kun je op het land laten liggen of in een donkere kelder. Ik had 2 sessies gedaan, 1 kelder en 1 land. Rond half september in 2 verschillende bakken met zand gedaan, nadat je op 3-4 cm na het groen er af snijdt. Dan hou je de knol over, die moet in het donker verder groeien. Wat je daadwerkelijk gaat opeten, moet mooi wit blijven, komt er licht bij dan worden ze groen en raar.

De bakken staan in de kelder in een kast die goed dicht kan. Weinig water gegeven. Ik heb over de plantjes een teil op z’n kop gezet en daarover een oud shirt, om het zo donker mogelijk te maken.

We hebben er 1 x van gegeten en de smaak is goed. Je ziet op de foto dat de kolfjes niet mooi gesloten zijn, maar de kleur is wel precies goed. Prima geslaagd voor een beginner!

Met de beestenboel gaat het goed, althans met de katten. Wolfje is inmiddels gecastreerd en hij is mooi aangekomen in gewicht. We waren naar de Engelssprekende dierenarts gegaan. We vroegen hoe lang duurt het? Hij zei: ‘fifteen minutes, it’s just balls!’

Wolfje woont in een ruimte in het bijgebouw. Samen met Poekje gaat nog steeds niet, vandaar dat hij niet in huis kan. Maar we gaan vaak bij hem op visite.

Prachtig zo’n slang.

Mauuww… en toen zat ie op het dak en durfde er niet meer af. Bart pakte meteen de ladder!

Twee van de vier kippen leggen niet, dit is sinds mei en dat is niet normaal. Ik ben naar de dierenapotheek gegaan. Met de verkoper spreek ik Engels. Ik had ook al met de verkopers van de kippen overlegd; mogelijk missen ze vitamines of het voer is te vet. Het voer heb ik aangepast: minder mais en minder zonnebloempitten op dezelfde hoeveelheid graan. Want van vet eten worden ze dik en dikke kippen leggen niet. En bij de apotheek heb ik verschillende vitamines in poedervorm gekocht. Dit door het eten gedaan. Na ca. 2 weken zou je een verbetering kunnen merken. Maar helaas, nog niks. We kijken het nog even aan. Een teveel aan vitamines is niet schadelijk zei de man van de apotheek want ‘it comes out with the pee’.

Sommigen in NL vinden de kippen er slecht uit zien, maar dat komt doordat ze het ras niet kennen. Ze heten kaalnekjes en dat is duidelijk te zien.

Het brutale kipje was alweer ontsnapt uit de ren. Ze had haar eieren in een nestje gelegd, verscholen tussen de yucca’s. Het waren er 12!

Ik kon maar geen gewoon broodbakblik vinden. Dus bakte ik altijd in 2 cakeblikken. Maar eindelijk toch gevonden; in een bouwmarkt! Waar anders.

De boterhammen zijn hoger en breder. Mooi stevig brood geworden!

We hebben eindelijk een nieuwe voordeur, als aansluiting op de nieuwe kozijnen. Een deur die niet tocht!

De oude situatie, met gaten. Ik had het plan opgevat om ze dicht te plamuren maar dat hoeft niet meer.

Het glas erboven moest er ook uit.

Het was toen nog erg warm, vandaar de parasol, dit is bijna pal op het zuiden.

De oude ingang bestond uit 2 deuren en de nieuwe is 1 deur die we in het midden wilden hebben. Dan moeten er pilaartjes worden gemetseld.

Zo’n groot verschil! Ik ben blij met mijn handige man!

Laatst heb ik heerlijk buiten gekookt op de ‘bogrács’ (uitspraak: bò graatsj). De Hongaarse heksenketel, goulash van rund met o.a. paprika, tomaat, ui, knoflook en aardappels. Mooi alles in 1 pan, ik laat het 4 uren stoven. Tijdens het koken zit ik dan naar de vogels te luisteren en de katten te observeren, geen laptop of e-reader nodig!

Met stiekem een elektrisch ventilatortje in het zuurstof gat. Dat is niet helemaal off grid. Toch maar eens zoeken naar een ouderwetse blaasbalg.

Als het eten klaar is, het vuur afdekken met een ijzeren plaat vol zand en de kieren met zand dicht maken. Zuurstofgat afsluiten en eten maar. Het was weer heerlijk.

Het wordt weer vroeger donker. We hebben 2 x nachtvorst gehad en alle tuinslangen naar binnen gehaald. De kachel is al een paar keer aan geweest. Maar het kan toch nog 15 of hoger overdag zijn.